Japonya Eğitim Sistemi Nasıldır?Japonya, savaşlar, atom bombası, depremler ve diğer olumsuz şartlara rağmen gücünü tekrar kazanmak bir yana üzerine de eklemiş bir ülke. Japonların çok çalışkan olduklarını, Ateizmin Japonlar arasında yaygın olduğunu biliyoruz ama Japonya eğitim sistemi, incelendiğinde Finlandiya’nın tersine özellikler görüyoruz. Gördüğümüz özellikler ise Türkiye’dekine benziyor.
Genel anlamda çocuklara aşırı yükleme hali söz konusu. Ödev olsun, ders saatleri olsun, dershaneler ve sınavlar olsun çocuğun çileden çıkmaması garip olurdu. Japonlar, onurlarına düşkün insanlar. Meşhur tsunami felaketinden sonra gıda yardımı için oluşan kuyruklarda edeple ve sabırla sıralarını bekleyen insanlara hala şaşırıyorum.
Japonya Eğitim Sistemi
- Devlet okulları özel okullardan daha prestijlidir. Öğrenci lise giriş sınavında başarılı olamazsa özel liseye gitmek zorunda kalır. Japonya’da özel liselerin oranı %24’ü özeldir. Devlet çocuklara ve ailelere diyor ki; sınavda başarılı olmazsan çok para ödeyeceksin.
- Japonya’da zorunlu eğitim 9 yıldır. İlkokul ve ortaokuldan sonra zorunlu eğitim sona eriyor. 6 yıl ilkokul, 3 yıl ortaokul, 3 yıl lise ve 4 yıl da üniversite eğitimi verilmektedir. İlkokul zorunlu tutulmakla beraber 6 yıl sürmekte. Yani ilkokula ayrı bir önem veriliyor gibi.
- Japonya’da devlet üniversitelerinin puanları yüksektir. Devlet üniversiteleri özellerden prestijlidir. Tokyo Üniversitesi, Kyoto Üniversitesi, Tohoku Üniversitesi önde gelen devlet üniversiteleridir. Devlet üniversitelerinin daha cazip olması farklı bir durum yaratıyor. Aynen liselerde olduğu gibi devlet okullarının prestijli olması başlı başına bir ayrıcalık aslında.
- Çocuklar 6 yaşında zorunlu eğitim çağına girerler. İlkokulda derslerde soru cevap ve düz anlatım şeklinde işlenir. Geziler, projeler, etkinliklere önem verilir. Nihon No Kokoro (Kalbim Japonlarla) Japon eğitim felsefesine baktığımızda da öğrencilerin yaşayarak öğrenmesi önemlidir. Bu yüzden sosyal etkinlikler yanında geziler vb ile eğitim desteklenmektedir.
- İlkokulda Fen laboratuvarı aktif bir şekilde kullanılır. Çocuk bilimden fenden yana ne alacaksa küçük yaşlarda alacaktır. Kıracağı, zarar vereceği düşünülen bu ortamlardan uzak tutuldukça içindeki merak da törpülenecektir.
- Öğretmenlik prestiji olan bir meslektir ve öğretmen olmak da zordur. Japon eğitim sistemi, çocuk eğitimini sadece öğretmenlere bırakmayacak kadar önemli görürler. Bu bakış açısıyla aslına öğretmenlerin yükü de anlaşılmaktadır. Yaptıkları iş hem zor hem de prestijlidir.
- Normal bir ilkokulda şunlar bulunur: Fen ve bilgisayar laboratuvarları, spor salonu, ev işleri atölyesi, kütüphane, müzik odası bulunur. Yüzme havuzu bile bazı devlet okullarında vardır. Aslında yüzme havuzu diyip de geçmemek lazım. Yüzme önemli ve pahalı bir spor türü. Bu tip imkanlar başarı için motive edebilir.
- İlkokullarda hizmetli personel yoktur. Okullara ayakkabı ile girilmez. Temizlik ve benzeri hizmetler, öğretmenler ve öğrenciler tarafından birlikte yapılır. Öğrencilerin aldığı sorumluluk çok başkadır. Belki de bir ömür bu sorumluluğun faydalarını görecekler. Kirletmemeyi, tutumlu olmayı öğreneceklerdir.
- Öğle yemeği birlik ve beraberliğin simgesidir. Yemek dağıtımı öğrenciler tarafından yapılır. Japonya’da bir ailenin beraber yemek yemesi gibi bir anlam yüklenmiş öğle yemeğine.
- Japon eğitim felsefesi: Nihon No Kokoro (Kalbim Japonlarla). Yani çocuklara herşeyden önce verilmesi gereken onur ve erdemli olmaktır. Bunun yanında ise yaparak yaşayarak öğrenme esastır. Bir ülkenin böylesine bir eğitim anlayışı geliştirmesi harika birşey. Başarılı olur ya da olmaz orası ayrıdır ama sadece eğitim için bir anlayış geliştirmek, tarza sahip olmak çok sıradışı..
- Eğitim-Öğretim 3 dönemden oluşur ve 3 ara tatil vardır: Yaz Tatili yaklaşık 40 gün. Kış Tatili yaklaşık 2 hafta. Bahar Tatili yaklaşık 10 gün. Teneffüsler 10 dakikadır. Sabah 8:30’da eğitim başlar ve 15:30’a kadar sürer. Eğitim, Cumartesi yarım gün ile tamamlanır. Çok ilginç ama Cumartesi gününü de eğitime katmak cesurca bir hareket. Eğitimci mantığıyla düşününce çocuk bunalacaktır haftanın altı günü ders yapınca. Diğer yandan ise okul yıllarında bu kadar yoğun eğitim hayatı olan çocuk iş yaşamına başladığında kolayca uyum sağlayabilir. Beni öldürmeyen şey güçlendirir gibi bir durum.
- Okullar çeşitli şartlara göre kendi eğitim öğretim müfredatını oluşturabilir. Esnek bir müfredattan bahsedebiliriz. Balıkçı kasabasında eğitim hizmeti sunan bir okulu düşünelim. Müfredatında balıkçılık ile ilgili içerik barındırması oldukça faydalı olacaktır.
- Sınavlar öğrencilerin baş belasıdır Japonya’da. Ek olarak liselere giriş sınavı, üniversiteye giriş sınavı var. Bizim mini mini öğrencilerimiz sınavları rüyalarında görüyorlar ya.. Aynı durum Japonya’da da fazlasıyla bulunmaktadır.
- Dershaneler çok yaygın. İlkokulda bile kalma sınıfta kalma olmamasına rağmen ilkokul çocuklarının yaklaşık %23’ü dershanelere gider. Japonlar, dünyaya teknoloji satıyorlar. Dershaneler ise bizim gözümüzde eğitim sisteminin acizliğidir. Yani hem dershaneler eğitim sisteminde bu kadar yer alacak hem de bilimsel anlamda bu kadar ileri olacaksın! Enteresan bir durum.
- Lise eğitimi üniversiteye girişten daha önemlidir. Liseler öğrencinin yolunu çizer. Ancak liseler Japonya’da ücretlidir. Özel liselerin ücreti ise devlet liselerinin fiyatının iki katı kadardır. Lisede seçip okuduğun bölüm veya alan üniversiteyi ve devamında tüm hayatına yön verir.
- Okul öncesi eğitim Yochien adı verilen anaokulları ve Hoikusho adı verilen gündüz bakımevlerinde verilir. Yochien 3-6 yaş çocukları, Hoikusho ise 0-5 yaş çocukları kabul eder. Çocukların büyük çoğunluğu okulöncesi eğitim almaktadır. Okul öncesi eğitim son derece önemlidir. Çocukların temelleri ne kadar güçlüyse bakış açıları da o denli kuvvetli olacaktır ileriki hayatlarında.
- Yüzlerce çeşit teknik lise bulunan Japonya’da popüler teknik lise türleri şöyledir: Denizcilik, balıkçılık, bilgi teknolojileri, ticari İngilizce ve endüstriyel alanlarda eğitim veren liselerdir. Meslek liselerine devam eden öğrencilere iş yerlerinde yarı zamanlı çalışma şansı verilir. Aslında çocuk o alanda çalışacaksa bundan iyisi yoktur. Teknik liseyi bitirmiş bir öğrencinin işsiz kalması zordur.
- Dayak Japonya eğitim sistemi içinde vardır. Türkiye’deki okullarda karşılaşılan dayak, Japonya’da hemen hemen aynı sebeplerden varlığını korumaktadır. Ödev yapmama, okulda koşma ve her tür yaramazlık dayak sebebidir.