Zihinsel Engelli Bireylerde Sınıflandırma

Psikolojik Sınıflandırma

Zihinsel yetersizliği olan çocuklar genellikle zekâ testleri ile elde edilen zekâ puanlarına göre sınıflandırılırlar. Zekâ bölümü puanlarına göre sınıflandırmanın yanı sıra eğitsel ve gereksinim duydukları yardımın düzeyine göre de sınıflamalar yapılmaktadır. Aşağıda bu üç tür sınıflandırmanın ne şekilde yapıldığı  açıklanmaktadır.

DİKKAT: Zekâ bölümü puanlarına göre sınıflama zihinsel yetersizliğin düzeyini genel olarak ifade etmekle birlikte zihinsel yetersizlikten etkilenmiş çocuğun ne yapıp ne  yapamayacağını tek başına ifade etmez. Aynı zekâ bölümü puanı almış dahi olsa her çocuk farklıdır. İster olağan gelişen olsun ister zihinsel yetersizliği olsun her çocuğun farklı gereksinimleri ve özellikleri vardır.

Zekâ Bölümü Puanına göre Sınıflandırma

Zekâ Düzeyi —————————-  Zekâ Bölüm Puanı
Hafif Düzeyde Zihinsel Yetersizlik      50-55 puandan 70 Puan arası
Orta Düzeyde Zihinsel Yetersizlik      35-40 puandan 50-55 Puan arası
Ağır Düzeyde Zihinsel Yetersizlik      20-25 puandan 35-40 Puan arası
İleri Düzeyde Zihinsel Yetersizlik      20-25 puandan daha aşağı Puanlar

Tablo 3: Zekâ Bölümü Sınıflaması 

Eğitsel Sınıflandırma

Bu sınıflamada zekâ bölümü sınıflaması esas alınarak, zihinsel yetersizliği olan çocuklar; eğitilebilir, öğretilebilir ve ağır derecede zihinsel
yetersizliği olan bireyler olarak üç grupta toplanabilir. Hafif derecede zihinsel
yetersizliği olan çocuklar eğitilebilir, orta derecede zihinsel yetersizliği olan çocuklar öğretilebilir ve ağır derecede zihinsel yetersizliği olan çocuklar da yine ağır
derecede zihinsel yetersizliği olan çocuklar olarak sınıflandırılır.

Gereksinim Duyulan Destek Miktarına Göre Yapılan Sınıflama

Bu sınıflama türünde zihinsel yetersizlikten etkilenen çocuklar gereksinim duydukları yardım düzeyine göre sınıflandırılır. Türkiye’de Özel Eğitim Hizmetleri yönetmeliğinde bu tür bir sınıflama yapılmaktadır.

Hafif düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde hafif düzeydeki yetersizliği nedeniyle özel eğitim
ve destek eğitim hizmetine sınırlı düzeyde ihtiyacı olan bireyi,

Orta düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerindeki sınırlılık nedeniyle temel akademik, günlük yaşam ve iş becerilerinin kazanılmasında özel eğitim ile destek eğitim hizmetine yoğun şekilde ihtiyacı olan bireyi,

Ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal, pratik uyum ve öz bakım becerilerindeki eksiklikleri nedeniyle yaşam boyu
süren, yoğun özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi,

Çok ağır düzeyde zihinsel yetersizliği olan birey: Zihinsel yetersizliği yanında öz bakım, günlük yaşam ve temel akademik becerileri kazanamayan, yaşam boyu bakım ve gözetime ihtiyacı olan bireyi,

DİKKAT: Zihinsel yetersizliği olan çocuklar gereksinim duydukları destek miktarının düzeyine göre bir grup içerisinde sınıflanmakla birlikte aynı grupta yer alan her bir çocuk birbirinden çok farklı özellikler gösterir.

Kaynak: Zihinsel Yetersizliği Olan Bireyler: “Aileler İçin Rehber Kitapçık” Milli Eğitim Bakanlığı Özel Eğitim ve Rehberlik Hizmetleri Genel Müdürlüğü