Özel eğitimde davranış değiştirme başlı başına bir konudur. Özel eğitim demek bazen davranış değiştirme anlamına dahi gelebilir. Çünkü istenmeyen davranışların önlenmesi ve istenilen davranışların da desteklenmesi sıkça söz konusudur.
Davranış Nedir?
Kişinin eylemde bulunarak çevreyle etkileşim içinde olduğu gözlenebilir, ölçülebilir ve oluşumu çevrede değişikliğe yol açan bir dizi eylem ya da davranış sınıfına verilen isimdir.
Davranış Değiştirme Nedir?
Özel eğitimde uygulanan bir çok eğitim ekolü vardır. Ancak bunlardan en ağır basanı her zaman davranış üzerine en çok yoğunlaşan davranışçılık ekolüdür. Koşullanma ve benzeri metotlar ile istenmeyen davranışları değiştirme amaçlanmıştır.
Davranış değiştirme, eğitimin asıl amaçlarından birisidir. Her ne kadar öğretim de önemliyse de çocukta istenmeyen davranışların önlenmesi, değiştirilmesi çok daha önemlidir. Eğitimin önüne geçen birçok istenmeyen davranış görülmektedir. Bunlar ortadan kaldırılmadan öğretim kısmı gerçekleştirilememektedir.
Bu nedenle eğitimin önündeki engelleri çözmek amaçlı özellikle özel eğitimde uygulanan istenmeyen davranışların önlenmesi, değiştirilerek yok edilmesi sürecine davranış değiştirme denir.
Davranış değiştirmede basamaklar ve uygulamalar aşağıdaki gibidir.
- UYGULAMALI DAVRANIŞ ANALİZİ
- Uygulamalı Davranış Analizinin İlkeleri
- HEDEF DAVRANIŞIN BELİRLENMESİ VE TANIMLANMASI
- KAYIT TEKNİKLERİ
- DAVRANIŞ KAYDI TEKNİKLERİ
- UYGUN DAVRANIŞLARIN ARTTIRILMASI
- UYGUN OLMAYAN DAVRANIŞLARIN AZALTILMASI
- Ayrımlı Pekiştirme
- Sönme
- Tepkinin Bedeli
- Mola
- Düzeltme (Onarma)
- Bedensel Ceza
İstenmeyen davranışların değiştirilmesi, engellenmesi, azaltılması için yapılan bu uygulamanın alt basamakları yukarıdaki gibidir. Bundan sonraki yazılarda ise alt başlıklar olarak özel eğitim kategorisinde yer alacaklar.