Özel eğitim uygulama okullarında “kademe”, okulun farklı yaş ve gelişim dönemlerindeki özel gereksinimli öğrencilere yönelik düzenlenmiş eğitim seviyelerini ifade eder. Bu kademeler, öğrencilerin ihtiyaçlarına ve gelişim özelliklerine uygun olarak farklılaştırılmış eğitim programları sunar. Türkiye’deki özel eğitim uygulama okullarında genellikle üç kademe bulunur:
- I. Kademe: Bu kademe genellikle anasınıfı ve ilkokul (1, 2, 3 ve 4. sınıflar) yaş grubundaki orta veya ağır düzeyde zihinsel yetersizliği ya da otizm spektrum bozukluğu olan öğrencileri kapsar. Bu kademede öğrencilerin temel becerileri kazanmaları, günlük yaşam aktivitelerine uyum sağlamaları ve iletişim becerilerini geliştirmeleri hedeflenir.
- II. Kademe: Bu kademe ise ortaokul (5, 6, 7 ve 8. sınıflar) yaş grubundaki benzer özel gereksinimli öğrencilere yöneliktir. Burada öğrencilerin akademik becerilerinin yanı sıra sosyal ve duygusal gelişimleri desteklenir, bağımsız yaşam becerileri ve topluma uyum çalışmaları önem kazanır.
- III. Kademe: Bu kademe lise (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) seviyesindeki özel gereksinimli öğrencileri kapsar. Bu aşamada öğrencilerin ilgi ve yetenekleri doğrultusunda mesleki beceriler kazanmaları, iş yaşamına hazırlanmaları ve mümkün olduğunca bağımsız bir yaşam sürdürmeleri amaçlanır. Bu kademeyi tamamlayan öğrencilere Özel Eğitim Uygulama Okulu (III. Kademe) Diploması verilir. Ancak bu diploma, özel eğitim uygulama okulu mezunu olan bireylere yükseköğretime devam etme ve bağımsız iş yeri açma hakkı sağlamaz.1
Özetle, özel eğitim uygulama okullarındaki kademeler, öğrencilerin yaşlarına, gelişim düzeylerine ve özel eğitim ihtiyaçlarına göre farklılaştırılmış eğitim hizmetleri sunmak amacıyla oluşturulmuş seviyelerdir. Bu sayede her öğrencinin en uygun eğitim ortamında desteklenmesi hedeflenir.